نقش هنرمندان در تداوم همبستگی ملی

به گزارش ایران اکونومیست، آیین یادبود و بزرگداشت هنرمند نقاش شهیده منصوره عالیخانی عصر امروز (سه‌شنبه ۲۴ تیرماه) با حضور محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری، نادره رضایی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر و مدیر مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدشهاب‌الدین شکیبا مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، آیدین مهدی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانواده شهیده عالیخانی، جمعی از مسئولان و هنرمندان با اجرای رسالت بوذری در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار شد.

روایت استاد از هنرجوی جست و جوگر

کاظم چلیپا هنرمند نقاش و استاد منصوره عالیخانی در این آیین ضمن عرض تسلیت به خانواده این هنرمند اظهارداشت: فکر نمی‌کردم اینجا یک روز درباره عالیخانی و شهادتش صحبت کنم. «کلُّ مَنْ عَلیها فَان» همه رفتنی هستند، ما اختیار هیچ چیزی را نداریم، به جز یک چیز و اینکه وقت و زمانی که به ما داده شده است، را چطور بگذرانیم و برای آن برنامه‌ریزی کنیم. خانم عالیخانی، زمان را به بطالت نگذراند و صاحب آثاری شد که در جهت پیدا کردن و شناخت خودش بود.

وی با اشاره به نحوه آشنایی خود با شهیدعالیخانی گفت: در دهه ۶۰، زمانی که حوزه هنری به تازگی تشکیل شده بود، ابوالفضل عالی که کار گرافیک انجام می‌داد، منصوره عالیخانی را به من معرفی کرد. روزی بود که تابلو «ایثار» را کار می‌کردم، عالی گفت که عالیخانی یکی از اقوام اوست که به هنر و نقاشی علاقه دارد و قصد دارد این هنر را بیاموزد و هنرجویم شد، عالیخانی بسیار انسان احساساتی، درونگرا، صبور و کم‌حرف بود و سوال زیاد داشت، هر زمان مرا می‌دید با اشتیاق و شوقی به استقبال می‌آمد و درباره مسائل هنری صحبت می‌کرد و آثار جدیدش را به من نشان می‌داد.

چلیپا افزود: عالیخانی در کار خیلی جدی بود، غرور هنرمندانه داشت و بابت هر چیزی سر تعظیم فرود نمی‌آورد، همیشه او را تا جایی که از دستم برمی‌آمد، درباره طراحی، نقاشی و موضوع‌هایی که کار می‌کرد راهنمایی می‌کردم و اتود آخرین اثرش، تابلوی عاشورا را به من نشان داده بود. یکسری ایراداتی را گرفته بودم که قرار بود، آنها را برطرف کند.

این مدرس و هنرمند نقاش بیان کرد: عالیخانی هنرمند معناگرا، باورمند و آزاده‌ای بود و عمیقا به مساله هنر توجه داشت، یکسری از هنرمندان کارهای توصیفی انجام می‌دهند، یکسری کارهای تزیینی انجام می‌دهند و یکسری دیگر عمیق‌تر و تحلیلی به طبیعت نگاه می‌کنند، عالیخانی هر سه ویژگی را داشت، او بسیار جست و جوگر بود.

وی گفت: درخواست دارم که قدر زنده‌ها را بدانید، دغدغه عالیخانی هم این بود، دغدغه هنرمند این است که آثارش دیده شود و به نمایش گذاشته شود، از آثارش، کتاب منتشر شود. درخواست می‌کنم که کتابی از آثار شهیدعلیخانی منتشر شود و نظریاتی درباره این آثار و تحلیل آنها منتشر شود.

چلیپا افزود: عالیخانی عاشق نقاشی بود و آثار ماندگاری به وجود آورد. این الگوسازی‌ها برای نسل های بعد انجام شود، عالیخانی معلم هم بود، بسیار انسان فرهیخته بود، مطلع بود که چه کسی است، کجا کار می‌کند و در رابطه با چه چیزی کار می‌کند. با تمام باورمندی‌اش کار می‌کرد و این باورمندی باید معرفی شود. ان شاءالله با حضرت زینب (س) و سیدالشهدا(ع) محشور شود.

سیدامیرناصر جاوید مشاور و قائم مقام رییس حوزه هنری در امور بین‌الملل نیز در این آیین ضمن خیر مقدم به خانواده شهید عالیخانی اظهارداشت: در این مراسم بنا است که هنرمند درباره هنرمند صحبت کند. خداوند، شهید را برمی‌گزیند و او را با اراده خودش در یک گستره معرفی می‌کند و ما تلاشمان این بود که در اندازه بضاعتمان بزرگداشتی برای این شهید بزرگوار برگزار کنیم.

اهمیت کشف قدرت شهدا

سیدعلی میرفتاح هنرمند نقاش و روزنامه‌نگار نیز در این آیین اظهارداشت: در دهه ۶۰ وقتی کسی به شهادت می‌رسید، تبریک و تسلیت می‌گفتیم و تبریک را مقدم می‌دانستیم، این جنگ ۱۲ روزه مانند تلنگری بود که بسیاری از موضوع‌ها را مجددا احیا کرد از جمله اینکه شهدا مقام و قدرتی دارند که می‌توانیم آن را در عرصه‌های مختلف به خصوص در مسائل امنیتی، اجتماعی و رسانه درک و تجربه کنیم، باید قدرت و قوت شهدا را کشف کنیم.

وی با اشاره به اهمیت دهه شصت افزود: این دهه بسیار مهم است و ما قدر دهه شصت را نمی‌دانیم، هنوز بهترین آثار ما در حوزه هنر مربوط به دهه ۶۰ است ما همچنان وامدار ابن دهه هستیم. هنرمندان در دهه‌های اخیر کار کردند اما پیشرفت نکردیم، پس‌رفت داشتیم.

میرفتاح بیان کرد: امیدوارم به به پاکی خون شهدا، گشایش‌هایی در عرصه سیاسی و اجتماعی داشته باشیم. وفاقی که در این مدت شکل گرفته است، تداوم داشته باشد، همچنین گشایش‌های در عرصه‌های هنری داشته باشیم و کشورهای دیگر از آثار هنری ما استفاده کنند و نهضت هنری ایجاد شود.

اهمیت نقش هنرمندان در تداوم همبستگی ملی

نادره رضایی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این آیین ضمن عرض تسلیت خدمت خانواده عالیخانی بابت درگذشت خواهر و همسر خواهرشان (سعید برجی دانشمند هسته‌ای) اظهارداشت: در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، بیش از یکهزار جان ستانده شده است، بی‌شک عدد نیست، جان بزرگانی است، چقدر باید در کشور سرمایه‌گذاری شود تا سرداری مثل سردار باقری و سردار رشید بالنده شوند، اساتید برجسته، دانشمندان هسته‌ای و هنرمندانی داشته باشیم.

وی گفت: بیش از ۴۰ فعال حوزه فرهنگ هنر و رسانه مرتبط با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیش از ۱۵۰ زن، بیش از ۴۰ کودک، ۱۵۰ سرباز مدافع وطن و گمنام، در دفاع از جان ما و دفاع از زیرساخت‌های توسعه‌ای و امنیتی ما جانشان ستانده شد. در کنار تلخی عظیم و غیرقابل وصف از دست دادن این همه سرمایه از اقشار مختلف، مهم ادامه مسیر است. در دهه ۶۰ بهترین و در شرایط جنگ روایت‌ها مهم بود، در آن زمان هم هنرمندان حوزه‌های مختلف هنری در خط مقدم حضور داشتند و هشت سال دفاع مقدس را روایت کردند، این روایت به شکل دیگری ضرورت امروز ماست. امیدوارم که صلح و توافق پایداری مانع جنگ و ادامه جنگ باشد.

رضایی افزود: هیچ جنگی مقدس نیست اما دفاع قطعا مقدس است. به گواه تاریخ ما شروع‌کننده هیچ جنگی در تاریخ نبودیم اما سرافراز و دلاورانه در هر جایی که مورد تجاوز و حمله قرار گرفتیم تا پای جان ایستادیم و دشمن میلیون دلاری برای جعل روایت هزینه می‌کند. از همه شما هنرمندان می‌خواهم با هر ابزار هنری و توانی که دارید، همان طور که در ۱۲ روز جنگ تحمیلی نقش‌آفرین بودید، در ادامه مسیر برای خلق روایت و رساندن صدای ایران به جهان و مظلومیت نقش داشته باشید.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: هنرمندان هر جایی که نام ایران آمده در هر مقطعی با همه آنکه پشت سر گذاشتیم و شاید گلایه هم ایجاد کرده آنجا که نیاز کشور بوده تمام قد آمدند، رشک برانگیز هستند، هنرمندان شرافتمندانه برای ایران حضور پیدا کردند که صاحب آن هستند و قدردان حضور فعال هنرمندان هستیم.

وی با اشاره به اهمیت نقش هنرمندان در ایجاد و تداوم همبستگی ملی اظهارداشت: همبستگی مل تعیین‌کننده‌ترین سلاح و مهم‌ترین ابزار بازدارنده ما در برابر دشمن است، ضرورت این روزها چشم بستن بر تفاوت‌ها و تلاش برای اشتراکات و حفظ این همبستگی ملی است. هنرمندان نقش مهمی در این راستا خواهند داشت. طبق آنچه که ما در این ۱۲ روز در بیانات رهبر فرزانه شنیده‌ایم، محوریت ایران بود و ما با کلمه ایران و مفهوم وطن در گستره اسلام می‌توانیم این نخ تسبیح را نگاه داریم و چه زبان و ابزاری بهتر از هنر، هنرمندان همچنین می‌توانند برای تاب‌آوری مردم در شرایط دشوار نقش‌آفرین باشند.

همچنین در این آیین صدیقه سلمان هنرمند نقاش و مینا صدری نگارگر و مجسمه‌ساز از دوستان شهید عالیخانی نیز در این آیین نکاتی را درباره ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی شهیدعلیخانی مطرح کردند.

صدری بیان کرد: شهیدعالیخانی هنر و جانش را وقف ایران اسلامی کرد. چه کسی تصور می‌کرد یک هنرمند خانم در شهر تهران و در میان هیاهوی روزمره انتخاب و شهید شود. هیچ کدام از ما چنین فرجام شیرینی را برای این شهیده بزرگوار تصور نمی‌کردیم اما خداوند عاقبت کار را طوری برای این هنرمند عزیز رقم زد که با دانشمندان و سرداران شهید شد، شهیده خانم عالیخانی از عمر و جان خود برای اعتلای فرهنگ‌ و هنر ایران سرمایه‌گذاری کرد. این امر فصل مشترکی میان سرداران و دانشمندان بود، چراکه همه برای وطن تلاش کردند.

مژگان عالیخانی خواهر شهیده نیز در این آیین اظهارداشت: اگر درباره منصوره عالیخانی خواهر عزیزم بگویم که فقط یک خواهر عزیز، مهربان و دلسوز بود، انصاف را در مورد او رعایت نکردم حتی وقتی که بگویم یک انسان وارسته و فرهیخته بود، حتی بگویم در حد هنرمند متعهد و عاشق بود، او همه اینها باهم بود، در همه بزنگاه‌های زندگی منصوره همیشه همراه و رفیقم بود.

وی افزود: هر کسی، در نزدیکان، در هر رشته هنری استعدادی نشان می‌داده، خواهرم را تشویق می‌کرد و به شدت از او می‌خواست که هنرش را ادامه بدهد و چون می‌خواست همه عشقی که در وجود خودش در مورد نقاشی بود را بچشند، یک جمله معروف داشت که هنر وقتی شروع می‌شود که خلاقیت شروع بشود، تا قبل از آن فقط مشق و تمرین است و تا آخرین لحظه زندگی سعی می‌کرد که با هنرش زندگی را زیبا کند.

خواهر شهیدعالیخانی گفت: چند ساعت قبل از اینکه این اتفاق وحشتناک بیفتد، با او صحبت می‌کردم یک مقدار برای اینکه بیماریش پیشرفت کرده بود، ناراحت بود، به او گفتم خودش را بازنشسته کند، نپذیرفت و گفت کارش، او زنده نگه داشته است، اگر این کار را نداشته باشد و همکارانش را نبیند، اصلا نمی‌تواند زندگی کند و زنده بماند. از حوزه هنری که چنین محیط پر از آرامش و عشق را برای فعالیت خواهرم ایجاد کرده تا او انقدر عاشقانه کارش را دوست داشته باشد و بابت برگزاری این مراسم یادبود، قدردانی می‌کنم.

برپایی نمایشگاهی از آثار عالیخانی

همچنین پس از آیین یادبود شهیده عالیخانی، نمایشگاهی با ۲۵ اثر نقاشی این هنرمند در نگارخانه ابوالفضل عالی حوزه هنری افتتاح شد، این نمایشگاه، از ۲۵ تیر تا ۶ مرداد ۱۴۰۴، روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۸ در این نگارخانه واقع در خیابان سمیه، نرسیده به خیابان حافظ، حوزه هنری برقرار است.

در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «بار دیگر هنر، مظلومیت و شجاعت در هم تنید و بانویی از جنس ایمان و اراده، در مسیر دفاع از حقیقت به شهادت رسید. «منصوره عالیخانی» هنرمند متعهدی بود که در سکوت و وقار، قلم‌مو به دست می‌گرفت تا روایت‌گر عشق و ایثار باشد.

آخرین اثر او روایتی از واقعه عاشورا بود که ناتمام ماند؛ اما روایت‌گر مظلومیت اهل‌بیت و داغ مقدسی شد که تا آخرین روزهای حیات در دل او می‌جوشید. شهادت این بانوی هنرمند، اندوهی بزرگ برای خانواده‌اش و جامعه هنر ایران است؛ اما یاد او، چون نوری در دل تاریخ خواهد درخشید و الهام‌بخش هنرمندانی خواهد بود که راهش را ادامه می‌دهند. «اثر ناتمام او، نشانه‌ای است از مسیری که باید ادامه دهیم…» برای بازماندگانش صبر و برای مردم‌مان بیداری و همدلی آرزو می‌کنیم. روحش شاد و یادش جاودانه باد ...»

منصوره عالیخانی متولد سال ۱۳۴۶ در نوشهر بود. او تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد نقاشی از دانشگاه‌های ‌الزهرا و سوره به اتمام رساند و در ادامه به تدریس در دانشگاه‌ هنر کاشان، هنرستان سوره و مؤسسات آموزشی هنری پرداخت. برگزاری کارگاه‌های آموزشی هنری، مدیریت مرکز مهارت‌های هنری دانشگاه سوره، حضور در نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی،‌ تصویرسازی کتاب و داوری جشنواره‌های هنری از جمله فعالیت‌های این هنرمند در طول فعالیت حرفه‌ای‌اش بود.

عالیخانی در سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ در پی حملات رژیم صهیونیستی به شهادت رسید و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) تهران به خاک سپرده شد.

به گزارش ایران اکونومیست، بامداد ۲۳ خرداد، با آغاز حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به تهران و تعدادی شهرهای ایران، شماری از فرماندهان نظامی، دانشمندان و مردم غیرنظامی به شهادت رسیدند. آمریکا نیز بامداد یکم تیر با تجاوز به سه سایت هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان، به جنگ نتانیاهو علیه ایران پیوست. بعد از ۱۲ روز تهاجم رژیم صهیونیستی به کشور و پاسخ‌های کوبنده نیروی مسلح ایران به شرارت‌های دشمن، از صبح سه‌شنبه (سوم تیر) این رژیم صهیونی مجبور به پذیرش آتش‌بس شد.